اگر در روده خود احساس پیچش و نفخ می‌کنید، مکرر به دستشویی می‌روید و مدفوع شل و آبکی دفع می‌کنید احتمالاً شما به اسهال مبتلا شدید. هر فرد در سال به طور میانگین ۲ یا ۳ بار به این بیماری دچار می‌شود (مگر آنکه فرد به سندرم روده حساس دچار باشد). درصورتی‌که در مدفوع خون دیده نشود و در حدود ۲ روز این حالت طول بکشد؛ خطری شما را تهدید نمی‌کند و با استفاده از درمان‌های خانگی و غذای مناسب برای اسهال سلامت خود را دوباره به دست می‌آورید.
اسهال چیست؟
وقتی مدفوع شما از حالت معمول شل‌تر است و به‌دفعات در یک روز نیاز به اجابت مزاج دارید بدن شما دچار اسهال شده است. در هنگام این بیماری بدن مقادیر زیادی آب و الکترولیت از دست می‌دهد. الکترولیت همان عناصر و ترکیبات مهمی است که بدن برای انجام وظایف خود به آن‌ها نیاز دارد. پس زمانی که این عناصر در بدن کم می‌شود ممکن است فرد دچار ضعف جسمانی، احساس گرفتگی در عضلات و اختلالات جدی ایجاد کند.
لذا مهم‌ترین نکته آن است که در هنگام بروز علائم اسهال آب کافی به بدن رسیده و مواد غذایی را مصرف کنید که عناصر از دست‌رفته را جبران کند. در موارد اسهال شدید فرد باید به پزشک مراجعه کند و سرم و داروهای مخصوص جبران الکترولیت را دریافت کند.
اسهال بر دو نوع است: حاد و مزمن
شایع‌ترین نوع اسهال حاد است. یک تا دو روز طول می‌کشد و معمولاً با درمان خانگی و رعایت رژیم غذایی درمان می‌شود. در صورتی‌که اسهال شما بیش از دو روز طول کشید و همراه با خون یا علائم دیگر بود حتماً به پزشک مراجعه کنید.
اسهال مزمن، اما طولانی است. بیش از ۴ هفته طول می‌کشد یا در یک دوره زمانی منظم از بین می‌رود.
از نوزادان تا سالمندان همه ممکن است به اسهال مبتلا شوند. معمولاً عامل این بیماری یک ویروس یا باکتری است اما آلرژی، مصرف برخی مواد غذایی و مشکل در دستگاه گوارش می‌تواند از علل آن باشد.
غذاهای مناسب برای اسهال
برخی غذاها می‌توانند باعث اسهال یا تشدید آن شود؛ در مقابل خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های دیگری می‌توانند به بهبود آن کمک کنند. در ادامه مهم‌ترین غذاهای مناسب در زمان اسهال را به شما معرفی خواهیم کرد.
رژیمBRAT را دنبال کنید
موز، برنج، سس سیب و نان تست این چهار ماده غذایی بهترین انتخاب‌ها برای بهبود هستند.
موز به دلیل داشتن پتاسیم می‌تواند منبع خوبی برای درمان اسهال باشد. حتی در کودکان و نوزادان بالای ۶ ماه نیز می‌توان از موز برای درمان طبیعی اسهال استفاده کرد. مدفوع نوزادان تا پیش از غذاخورشدن معمولاً شل و آبکی است. اگر در ظاهر و تعداد دفعات مدفوع نوزاد خود تغییری حس کردید ممکن است نوزاد به اسهال مبتلا شده باشد. برای با آشنایی با روش‌های درمانی خانگی در اسهال کودکان می‌توانید مقاله غذای مناسب برای اسهال کودکان را مطالعه کنید.
شاید بهترین و آسان‌ترین درمان خانگی اسهال، طبخ کته برنج باشد. یک پیمانه برنج را با یک پیمانه آب به حالت کته همراه با نمک و بدون روغن بپزید و میل کنید. می‌توانید به همراه برنج، ماست کم‌چرب و نعنا هم بخورید. ماست تنها لبنیاتی است که به علت وجود خصلت پروبیوتیکی برای حرکات روده مفید است و اسهال را بهبود می‌دهد. اگر می‌خواهید درباره خواص ماست بدانید، مقاله فواید ماست را از دست ندهید.
منظور از سس سیب در این رژیم فرآورده‌های سیب است. آب سیب (همراه با پوست)، سیب رنده شده یا کمپوت خانگی سیب همراه با شکر برای اسهال بسیار مفید است.
در مقاله خواص کمپوت میوه‌ها، درباره فواید کمپوت سیب صحبت کردیم.
نان تست نیز در درمان اسهال نقش مثبتی را ایفا می‌کند. توجه کنید که غلات و نان کامل برای این وضعیت مناسب نیستند.
این رژیم محدودیت غذایی ایجاد می‌کند و فقط برای یک یا دو روز مناسب است و پس از آن فرد باید کم‌کم دیگر مواد غذایی را به تغذیه خود اضافه کند تا با کمبود عناصر مختلف در بدن مواجه نشود.
مایعات بنوشید
در هنگام بروز اسهال بدن به‌سرعت آب از دست می‌دهد و اگر این آب جبران نشود بدن دهیدراته می‌شود. خشک‌شدن لب‌ها و پوست صورت، گودی زیر چشم، اختلال در ضربان قلب و فشارخون از علائم دهیدراته شدن بدن است. در این هنگام فرد باید حتماً سرم دریافت کند و تحت‌نظر پزشک باشد.
مایعات مناسب در زمان اسهال عبارتند از:
- آب (ترجیحاً آب‌معدنی یا دارای املاح)
- آب سیب با پوست
- دوغی که از ماست کم‌چرب تهیه شده، بدون گاز و همراه با نعناع و نمک
- آب گوشت (بدون چربی و ادویه)
- آب نارگیل
- چای کم‌رنگ
- لعاب برنج (مقاله خواص آب برنج به شما اطلاعات بیشتری می‌دهد.)
سوپ هویج با جو دوسر یا گندم
یک پیمانه گندم یا جو دوسر را با 2 پیمانه آب و یک عدد هویج بپزید. وقتی هویج کامل پخت آن را کامل در سوپ له کنید. پس از ۵ دقیقه سوپ آماده سرو است. بهتر است در زمان اسهال به غذاهای خود نمک بزنید.
از این مواد غذایی اجتناب کنید
در زمان اسهال برخی مواد غذایی می‌توانند اوضاع را بدتر کنند؛ مانند:
- چربی‌ها
- غذاهای سنگین و سرخ‌کرده
- ادویه‌ها
- شیر و محصولات لبنی و هرآنچه با آن‌ها درست می‌شود (به‌غیراز ماست).
- محصولات صنعتی، نگهدارنده‌ها و هرآنچه فرآوری شده است.
- گوشت گوساله
- سبزی‌های خام
- مرکبات
- مواد غذایی با فیبر بالا
- محصولات گازدار
- نفاخ
- ذرت و پیاز
در زمان ابتلا به اسهال به این نکات توجه کنید
- بهداشت فردی و دستشویی را رعایت کنید تا دیگر اعضای خانواده نیز مبتلا نشوند.
- در صورتی‌که در مدفوع خود خون مشاهده کردید، علائم شما بدتر شد، بیش از دو روز طول کشید یا علائم دهیدراته شدن را بدن خود مشاهده کردید سریعاً به دکتر مراجعه کنید.
- از نوشیدن آب غافل نشوید.
- استراحت کنید.
کلام آخر
انتخاب غذایی مناسب می‌تواند بهبودی سریع‌تری را برای شما به ارمغان بیاورد. بدن شما در زمان ابتلا به اسهال در حال مبارزه با عامل بیماری‌زا است. شما با تغذیه‌ی صحیح می‌توانید هرچه زودتر سلامتی کامل خود را به دست آورید.
سؤالات متداول
آیا اسهال خونی خطرناک است؟
وجود خون در مدفوع بسیار خطرناک است و باید سریعاً به دکتر مراجعه کنید.
آیا اسهال نوزاد طبیعی است؟
بله، مدفوع نوزادان تا پیش از غذاخورشدن معمولاً شل و آبکی است. اگر در ظاهر و تعداد دفعات مدفوع نوزاد خود تغییری حس کردید ممکن است نوزاد به اسهال مبتلا شده باشد.
چگونه اسهال را بند بیاوریم؟
با تغذیه مناسب، نوشیدن آب، استراحت و مواد غذایی که برای اسهال مفید هستند.
شبکه های اجتماعی