آش شولی، مشهورترین و محبوب‌ترین آش سنتی ایران است که قدمتی ۵۰۰ساله دارد و در اقصی‌نقاط کشور با مواد اولیه متفاوت تهیه و طبخ می‌شود. این غذا به‌خاطر نرم بودن و غلظتش به شولی معروف است. آش شولی در شهر یزد به دو سبک پخته می‌شود: یکی مناسب فصل تابستان و دیگری مخصوص فصل زمستان. تنها تفاوت این شولی‌ها، استفاده از ماش و شلغم در دستور زمستانه و به‌کارگیری عدس و چغندر در دستور تابستانه است. شولی در شهرهای مختلفی از جمله کرمان، شیراز، یزد، نیشابور و کاشان نیز پخته می‌شود. برای آنکه با طرز تهیه آش شولی آشنا شوید، حتماً تا انتهای مطلب حاضر همراه ما باشید.
آش شولی
آش شولی یکی از غذاهای سنتی و اصیل ایرانی است که با استفاده از سبزیجاتی مثل اسفناج و شوید پخته می‌شود و چاشنی آن رب انار یا سرکه است. این آش علاوه بر مزه عالی، بسیار مقوی است و گنجاندن آن در برنامه غذایی‌تان، فواید بی‌شماری را برای سلامتی شما به همراه دارد.
این آش سیستم ایمنی بدن و دستگاه گوارش را تقویت می‌کند و در مواقعی که به آنفولانزا مبتلا شده‌اید، گزینه‌ای عالی برای کاهش طول درمان محسوب می‌شود. این آش برای درمان کم‌خونی، تقویت حافظه، افزایش شادابی و طراوت پوست و مو هم بسیار مفید است. ازآنجایی‌که آش شولی حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامین آ، ث، ای، کا و ب و کلسیم، اسیدفولیک، پروتئین، فیبر و … است، حیف است که آن را به رژیم غذایی روزانه‌تان اضافه نکنید.
طرز تهیه شولی یزدی
اگرچه آش شولی در تمامی شهرهای ایران پخته می‌شود، اما این غذا عمدتاً از غذاهای محلی شهر یزد محسوب می‌شود. دستوری که در ادامه ارائه شده است، طرز تهیه آش شولی به سبک یزدی‌ها است. علاوه بر آش شولی، خورشت به‌آلو نیز از دیگر غذاهای لذیذ شهر یزد است. برای آن که با طرز تهیه این غذای خوشمزه هم آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله طرز تهیه خورشت به آلو را مطالعه کنید.
برای درست‌کردن آش شولی یزدی، به مواد اولیه زیر نیاز دارید:
عدس: 1 لیوان
آرد گندم: 1/5 لیوان
چغندر بزرگ: 1 عدد
سبزی آش (تره، جعفری، اسفناج، شوید، مقداری شنبلیله): 1 کیلوگرم
پیاز بزرگ: 3 عدد
سرکه: 1/2 لیوان
نعنا خشک: 3 قاشق غذاخوری
نمک، فلفل، زیره سیاه و زردچوبه: به میزان لازم
آب جوش: 5 لیوان
آب سرد: 4 لیوان
روغن: به میزان لازم
مراحل تهیه شولی یزدی
ابتدا چغندر و پیازها را پوست بگیرید و خرد کنید. قابلمه‌ای را تا نیمه از آب پر کنید و سپس آن را روی اجاق قرار دهید. سپس چغندر خردشده را در قابلمه بریزید تا نیم‌پز شود. در ظرف دیگری، پیازهای خلالی شده را سرخ کنید و کنار بگذارید. پس از نیم‌پز شدن چغندر، عدس، سبزی آش و نیمی از پیاز سرخ‌شده را به محتویات قابلمه اضافه کنید و اجازه دهید پخت عدس کامل شود.
در مرحله بعد، آرد گندم را در 4 لیوان آب سرد مخلوط کنید و خوب هم بزنید تا یکدست شود و خبری از گلوله‌های آرد نباشد. نعنا داغ را حاضر کنید و به همراه زردچوبه و سایر ادویه‌ها به ترکیبات قبلی اضافه کنید. حال نوبت اضافه‌کردن آب جوش است. ۱۰ دقیقه پس از افزودن آب جوش، سرکه و نمک را به آب اضافه کنید. ۱۵ دقیقه زمان دهید تا نمک به خرد ترکیبات آش برود و بوی تند سرکه کم شود. آش شولی‌تان را با نعنا داغ و پیاز سرخ‌شده تزیین و میل کنید. نوش جان!
طرز تهیه شولی شلغم
این آش خوشمزه همان‌طور که از نام آن پیداست با استفاده از شلغم و مواد دیگری همچون ماش، اسفناج، آلو و … درست می‌شد. در استان‌های یزد و کرمان، این آش مقوی و خوشمزه پای ثابت شب‌های دراز پاییز و زمستان است. در ادامه با طرز تهیه این آش زمستانه و لذیذ آشنا خواهید شد. اگر آش شلغم دوست دارید، به مقاله طرز تهیه آش شلغم سر بزنید.
برای درست‌کردن این نوع شولی، باید مواد اولیه زیر را آماده کنید:
شلغم: 500 گرم
ماش: 1/2 لیوان
عدس: 1/2 لیوان
پیاز: 2 عدد پوست‌کنده
اسفناج: 500 گرم
سبزی آش: 500 گرم
شوید: 200 گرم
آرد گندم: 1 لیوان
آب سرد: 2 لیوان
آب جوش: 6 لیوان
آلو خشک: 5 تا 8 عدد
هویج، کلم قمری، کدوحلوایی و سیب‌زمینی خردشده: 2 لیوان
روغن، نمک و زردچوبه: به میزان لازم
نعنا خشک: 3 قاشق غذاخوری
مراحل تهیه شولی شلغم
شلغم و پیاز را پوست بگیرید و خرد کنید. پیازها را در روغن تفت دهید تا طلایی شوند. هم‌زمان قابلمه‌ای را تا نیمه، از آب پر کنید و روی حرارت قرار دهید. پس از جوشیدن آب، عدس، ماش و شلغم را با هم ترکیب کنید و روی حرارت متوسط قرار دهید تا پخت آن کامل شود.
پس از پخت حبوبات و شلغم، اکنون نوبت سبزی‌ها، هویج، کلم قمری، آلو خشک، کدوحلوایی و سیب‌زمینی‌های خردشده است. آن‌ها را هم به مواد قبل اضافه کنید و سپس به روش دستور قبل، آرد را در آب سرد حل کنید تا کاملاً از هم باز شود و هیچ گلوله‌ای نداشته باشد. این ترکیب را در آخر همراه با نعناداغ، پیاز سرخ‌شده، زردچوبه، فلفل و نمک به آش اضافه کنید و ۱۵ دقیقه زمان دهید. پس از گذشت این مدت، سرکه را اضافه کنید. ۱۰ دقیقه بعد آش شولی مغذی و خوشمزه‌تان آماده است.
اگر از خوردن آش در وعده‌های غذایی خود لذت می‌برید، آش سبزی شیرازی‌ها از جمله آش‌هایی است که حتماً باید آن را امتحان کنید. برای اینکه بدانید چه‌طور می‌توانید این آش را درست کنید، حتماً مقاله طرز تهیه آش سبزی را بخوانید.
طرز تهیه شولی با اماج
تنها تفاوت طرز تهیه آش با دو دستور قبلی، استفاده از لپه و اماج است. باتوجه‌به ذائقه‌تان و البته فصلی که هوس درست‌کردن شولی به سرتان زده، یکی از این ۳ دستور را امتحان کنید. در هرحال، آش شولی بی‌نهایت خوشمزه و مقوی است.
برای درست‌کردن این آش، باید مواد زیر را آماده کنید:
اماج: 1 پیمانه
چغندر پوست‌کنده و خردشده: 2 عدد
پیاز رنده‌شده: 2 عدد
لپه: 1/2 پیمانه
عدس: 1 پیمانه
سبزی آش: 500 گرم
سرکه: 1/2 پیمانه
نعنا خشک: 3 قاشق غذاخوری
نمک، فلفل، زردچوبه و روغن: به میزان لازم
آب جوش: 5 تا 6 لیوان
مراحل تهیه شولی با اماج
ابتدا پیاز و چغندر خردشده را در روغن تفت دهید. سپس آب را در قابلمه‌ای بریزید و روی حرارت قرار دهید تا به‌جوش آید. حبوبات را به همراه پیاز و چغندری که از قبل تفت داده‌اید، در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا نرم شوند. در مرحله بعد، اماج‌ها را آرام‌آرام داخل قابلمه بریزید (در ادامه، طرز تهیه اماج هم ارائه شده است) و خوب هم بزنید تا به هم نچسبند. پس از 10 دقیقه، سبزی و ادویه‌ها را به آش اضافه کنید و نیم ساعت زمان دهید تا سبزی‌ها بپزند. بعد از گذشت این مدت، شعله را کم کنید و سرکه را به همراه نمک به محتویات قابلمه اضافه کنید و ۱۵ دقیقه زمان دهید تا پخت آش تکمیل شود. آش را در ظرف مورد نظرتان بریزید و سرو کنید. نوش جان!
طرز تهیه اماج
مقداری آرد گندم را در الک بریزید و کمی آب روی آن بپاشید. ۲ تا ۳ دقیقه زمان دهید تا آرد خیس شود و سپس، آرد را از الک رد کنید تا گلوله‌های آرد شکل بگیرد. اماج‌ها را در آفتاب بگذارید تا منسجم شوند. در صورت تمایل می‌توانید به‌جای آب از سرکه استفاده کنید و اماج‌ها را در اندازه گلوله‌هایی به کوچکی حبه قند دربیاورید. در این حالت، آش لذیذتری هم خواهید داشت.
دلمه از جمله غذاهایی است که در سفره ما ایرانی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. برای اینکه بدانید چطور می‌توانید این غذای خوشمزه آن هم از نوع فلفل‌دلمه‌ای‌اش را درست کنید، به مقاله طرز تهیه فلفل دلمه‌ای سر بزنید.
طرز تهیه آش شولی کرمانی یا اُماچو
کرمانی‌ها به آش شولی اماچو می‌گویند. همچنین، جالب است بدانید که کرمانی‌ها معمولاً این آش را با برگ‌های تازه رازیانه درست می‌کنند. درصورتی‌که رازیانه در دسترستان نبود، به‌جای آن می‌توانید از اسفناج استفاده کنید. در ادامه، با طرز تهیه اماچو کرمانی بیشتر آشنا خواهید شد.
برای درست‌کردن آش شولی به سبک کرمانی‌ها به مواد اولیه زیر نیاز دارید:
سبزی آش (ترکیبی از گشنیز، شوید، جعفری، شنبلیله، تره و اسفناج): 1 کیلوگرم
سبزی محلی موکو: 200 گرم (اختیاری)
آرد گندم: 1 لیوان
چغندر پوست‌کنده و رنده‌شده: 1 کیلوگرم
پیاز خردشده: 1 عدد
عدس یا لوبیا چشم‌بلبلی: 2 پیمانه
ادویه (زردچوبه، زیره سیاه، تخم شوید، گل پر، زنیان و سیاه‌دانه): 50 گرم
قره‌قروت: به میزان لازم
نمک: به میزان لازم
نعنا خشک: 2 قاشق غذاخوری
آب جوش: 6 لیوان
روغن: به میزان لازم
مراحل تهیه آش شولی کرمانی یا اُماچو
عدس، چغندر و آب جوش را در قابلمه‌ای بریزید و آن را روی حرارت قرار دهید تا مواد درون آن بپزند. در مرحله بعد باید سبزی‌های خردشده را اضافه کنید. توجه کنید که برای آنکه پخت سبزی‌ها به‌درستی انجام شود، بهتر است در این مرحله در قابلمه را باز بگذارید.
در فاصله‌ای که سبزی و حبوبات در حال پختن هستند، آرد را با آب سرد ترکیب و خوب مخلوط کنید تا هیچ گلوله‌ای باقی نماند و سپس آن را به مواد قبلی اضافه کنید. پیازها را سرخ و نعنا داغ را آماده کنید. نیمی از این‌ها را در شولی بریزید و باقی را برای تزیین نگه دارید. ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پس از افزودن آرد، باقی مواد و ادویه‌ها را به شولی اضافه کنید و اجازه دهید آش کمی دیگر روی حرارت بماند تا خوب جا بیفتد.
کلم‌پلو یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای اصیل ایرانی است که حتی برای یکبار در عمرتان هم که شده، باید این غذا را امتحان کنید. اگر دوست دارید این غذا را خودتان در منزل طبخ کنید، از مقاله طرز تهیه کلم پلو کمک بگیرید.
طرز تهیه شولی اسفناج
تنها سبزی که در شولی اسفناج به کار می‌رود، اسفناج است! اگر به چغندر دسترسی ندارید یا از طعم آن خوشتان نمی‌آید، می‌توانید آش شولی اسفناج درست کنید. در ادامه، با طرز تهیه شولی اسفناج بیشتر آشنا خواهید شد.
برای درست‌کردن آش شولی اسفناج، به مواد اولیه زیر احتیاج دارید:
عدس: 1 پیمانه
آرد گندم: 1/2 پیمانه
اسفناج: 500 گرم
نعنا خشک: 2 قاشق غذاخوری
پیاز: 2 عدد
سیر: 3 تا 5 حبه
نمک و زردچوبه: به میزان لازم
قره‌قروت یا کشک: به میزان لازم
روغن: به میزان لازم
مراحل تهیه شولی اسفناج
عدس را در آب جوش بریزید و اجازه دهید تا نیم‌پز شود. سیر، پیاز و نعنا را در روغن تفت دهید و به همراه اسفناج خردشده به باقی مواد اضافه کنید. آرد را در آب سرد حل کنید و پس از آنکه مطمئن شدید هیچ گلوله‌ای ندارد، آن را به سایر مواد اضافه کنید. پس از افزودن آرد، ۱۵ دقیقه صبر کنید تا آش کمی غلیظ‌تر شود. سپس نمک و سایر ادویه‌ها را به همراه قره‌قروت به ترکیب اضافه کنید. ۲۰ دقیقه بعد شولی اسفناج شما حاضر است. می‌توانید با کشک، نعنا داغ، پیاز و سیر داغ آن را تزیین و میل کنید.
طرز تهیه شولی خرفه
آش شولی با خرفه، از دیگر نسخه‌های خوشمزه و مقوی شولی است که به‌اندازه دستورهایی که پیش‌ازاین ارائه شده است، لذیذ است. طرز تهیه آش شولی با خرفه در ادامه ارائه شده است.
این آش شولی، با استفاده از مواد اولیه زیر درست می‌شود:
خرفه خردشده: 1 کیلوگرم
عدس: 1 پیمانه
لپه: 1 پیمانه
پیاز متوسط: 3 عدد
کشک: به میزان دلخواه
بلغور گندم یا جو: 1/2 پیمانه
نمک، فلفل، زردچوبه، زنجبیل: به مقدار لازم
روغن کنجد: به مقدار لازم
مراحل تهیه شولی خرفه
بلغور را با آب جوش بپزید و پس از آنکه نیم‌پز شد، لپه و عدس را هم به آن اضافه کنید تا کاملاً نرم شوند. در همین فاصله، در تابه‌ای پیاز خردشده را تفت دهید و سرخ کنید. سپس آن‌ها را به مواد قبلی اضافه کنید. خرفه‌های خردشده را هم پس از ۱۵ دقیقه داخل قابلمه بریزید و اجازه دهید تا تغییر رنگ دهند. ادویه‌ها را به همراه روغن کنجد به‌خوبی تفت دهید تا عطرشان بلند شود. در نهایت خرفه و ادویه‌جات را به همراه نمک به مواد قبلی اضافه کنید و اجازه دهید شولی جا بیفتد. در نهایت آشتان را با کشک و پیازداغ تزیین و سرو کنید.
آش ترخینه از دیگر آش‌های محلی ایران است که در شهرهایی مثل اراک، کرمانشاه و ملایر طبخ می‌شود و هر ایرانی حداقل برای یکبار هم که شده باید آن را امتحان کنید. در طرز تهیه آش شولی با اسفناج و خرفه، از هیچ چغندری استفاده نمی‌شود. درصورتی‌که از طعم چغندر خوشتان نمی‌آید یا به آن دسترسی ندارید، می‌توانید این دو آش را درست کنید و از طعم و خواص آن بهره ببرید.
برای اینکه بدانید که چطور می‌توانید این آش مقوی و لذیذ را بپزید، به مقاله طرز تهیه آش ترخینه مراجعه کنید.
کلام آخر
شولی از آن دسته غذاهایی است که تنوع بسیاری دارد و در کشور‌های آسیایی پخته و سرو می‌شود. تنوع این غذا در کشور ما نیز بسیار گسترده است و در این مقاله تنها 6 روش را برای طرز تهیه شولی در اختیار شما قرار دادیم! شولی علاوه بر تنوع بالای خود، دارای خواص بی‌شماری هم است. همچنین گزینه‌ی مناسبی برای گیاه‌خواران محسوب می‌شود.
سؤالات متداول
شولی در چه مناطقی پخته می‌شود؟
اگرچه شولی در اصل غذای سنتی و اصیل استان یزد محسوب می‌شود، اما در مناطق بسیاری از جمله کرمان و کاشان هم تهیه و طبخ می‌شود.
آیا برای درست‌کردن آش شولی می‌توان چغندر را حذف کرد؟
بله، در طرز تهیه آش شولی با اسفناج و خرفه، از هیچ چغندری استفاده نمی‌شود. درصورتی‌که از طعم چغندر خوشتان نمی‌آید یا به آن دسترسی ندارید، می‌توانید این دو آش را درست کنید و از طعم و خواص آن بهره ببرید.
در تهیه شولی از کدام سبزی‌ها استفاده می‌شود؟
در دستور‌های متداول از گشنیز، شوید، جعفری، شنبلیله، تره و اسفناج استفاده می‌شود، اما در بعضی از دستور‌ها خرفه و سبزی‌های محلی هم ذکر شده است.
شبکه های اجتماعی