زعفران ادویه خوش‌رنگ و عطری است که از گذشته تا به امروز در سفره‌های ایرانی به چشم می‌خورد. کشور ما مهمترین تولید‌کننده و صادرکننده زعفران مرغوب در دنیاست. در این مقاله قصد داریم با خواص طلای سرخ بیشتر آشنا شویم.

زعفران را بشناسیم

زعفران به ‌دلیل عطر و طعم قوی که دارد، گران‌ترین ادویه در دنیا شناخته شده ‌است. این گیاه در مناطق گرم و خشک قابل کشت است، بنابراین بخش عمده زعفران در بخش‌هایی از خراسان به‌ویژه خراسان جنوبی کشت می‌شود. فصل برداشت زعفران، پاییز است. دشت‌های زعفران در فصل پاییز بسیار دیدنی‌ هستند.

ایرانی‌ها علاقه زیادی به زعفران دارند و آن را در انواع غذاها، نوشیدنی‌ها و دمنوش ها استفاده می‌کنند. عطر و بوی بی‌نظیر زعفران به‌دلیل وجود ترکیبی اکسیژن‌دار و ماده‌ای به‌نام سینئول است. رنگ سرخ آن به ‌دلیل وجود کروسین است.

زعفران در جنوب غربی آسیا، جنوب اروپا و اسپانیا نیز کشت می‌شود.

مهمترین خواص زعفران برای سلامتی چیست؟

زعفران خواص زیادی برای سلامتی دارد. زعفران می‌تواند در بهبود خواب، سلامت قلب، بهبود گردش خون، کنترل دیابت، افزایش ایمنی بدن، بهبود عملکرد سیستم گوارش و تنفسی موثر باشد.

در ‌ادامه با برخی از خواص زعفران آشنا شوید.

خواص زعفران برای قلب

قلب مهمترین عضو دستگاه گردش خون است. وظیفه قلب خون‌رسانی به سایر اعضای بدن است. درواقع خون را در بدن پمپاژ می‌کند و اکسیژن بافت‌های بدن را تامین می‌کند.

برای اینکه قلب به‌خوبی کار کند، نیاز به مراقبت دارد. زعفران سرشار از آهن، پتاسیم، نیاسین، اسید فولیک، روی، منیزیم و ویتامین سی است. این مواد معدنی به بهبود گردش خون و قلب کمک می‌کنند.

ماده‌ای به‌نام کروسین در زعفران از افزایش کلسترول در خون جلوگیری می‌کند. افزایش کلسترول باعث انسداد عروق و در نتیجه مشکلات قلب می‌شود.

زعفران نشاط آور است، استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد و از بروز سکته قلبی جلوگیری می‌کند.

خواص زعفران برای مغز

کروسین موجود در زعفران خاصیت ضدالتهاب و آنتی اکسیدانی دارد و در بهبود اختلالات حافظه، تسکین دردهای عصبی و بالابردن تمرکز موثر است.

براساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی ایران، عصاره گیاه زعفران در بهبود و کاهش علائم بیماری آلزایمر موثر است.

در بیماران مبتلا به زوال عقل و آلزایمر ترشح دوپامین کاهش می‌یابد. دوپامین هورمون ایجاد لذت و سرخوشی در مغز است.

عصاره زعفران خاصیت مشابه دوپامین در مغز ایجاد می کند، در نتیجه در کاهش عوارض این بیماری‌ها و افسردگی موثر است.

خواص زعفران برای کبد

 از آنجایی‌که زعفران دارای خواص ضدالتهابی و سرشار از آنتی اکسیدان است، از مرگ سلول‌های سالم یا جهش آنها جلوگیری می‌کند و می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.

زعفران موجب کاهش کلسترول و فشار خون می‌شود. دمنوش زعفران می‌تواند از بروز کبد چرب جلوگیری کند.

کسانی‌که مبتلا به بیماری کبد چرب هستند، برای آشنایی بیشتر می‌توانند مقاله غذاهای مفید برای کبد چرب را مطالعه کنند.

خواص زعفران برای لاغری

زعفران به کاهش اشتها و هضم غذا کمک می‌کند. نوشیدن دمنوش زعفران قبل از ناهار می‌تواند در لاغری موثر باشد.

زعفران سوخت و ساز گلوکز و چربی را در بدن افزایش می‌دهد.

ترکیبات زعفران باعث مهار آنزیم لیپار پانکراس می‌شود که چربی غذا دفع می‌کند. در نتیجه میزان کالری دریافتی شما را کاهش می‌دهد.

خواص زعفران برای کودکان

همانطور‌که می‌دانید تا پیش از 6 ماهگی، نوزادان باید تنها از شیر مادر تغذیه کنند. پس از 6 ماهگی می‌توانید این ادویه پرخاصیت را به مقدار کمی در سوپ و فرنی کودکان استفاده کنید.

در کودکان 6 تا 17 سال که دچار اختلال بیش فعالی هستند، می‌توانید برای کنترل هیجانات آنها از زعفران استفاده کنید.

خاصیت ضد افسردگی زعفران به کودکان گوشه‌گیر و مضطرب نیز کمک می‌کند.

مصرف بیش از حد زعفران برای کودکان توصیه نمی‌شود و در دوران بارداری نیز ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد.

خواص زعفران و قاعدگی

همانطور که در بالا اشاره کردیم، زعفران خواص بسیاری دارد. علاوه بر آنها زعفران قاعده‌آور است.

در صورت عدم بارداری، دوران قاعدگی زنان به‌دلایل مختلف ممکن است به‌تعویق بیفتد. استرس، ورزش سنگین و تغییرات آب و هوا در آن موثر است.

مصرف زعفران می‌تواند اختلال قاعدگی را تنظیم کند. در دوران قاعدگی هورمون سرتونین که وظیفه تنظیم خلق و خو، خواب و اشتها را در بدن دارد، بسیار کاهش می‌یابد. مصرف زعفران علایم ناشی از کمبود سرتونین را کاهش می‌دهد.

در صورتی‌که مشکوک به بارداری هستید، لطفا از مصرف خودسرانه زعفران خودداری کنید و به پزشک مراجعه کنید.

عوارض مصرف زعفران

هر ماده موثر با همه خواصی که دارد، چنانچه در مصرف آن زیاده‌روی شود، عوارضی به‌دنبال خواهد داشت.

عوارض زعفران معمولا بسیار نادر است. کاهش اشتها، حالت تهوع، سرگیجه، خشکی دهان، اضطراب و بی‌قراری می‌تواند در برخی از افراد ایجاد شود.

در مورد خانم‌های باردار نیز معمولا در سه ماهه‌ی اول بارداری مصرف زعفران توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد.

زعفران چه خواص دارویی دارد؟

زعفران در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. در طب نوین پزشکی نیز تحقیقات زیادی بر روی خواص دارویی زعفران انجام شده ‌است و در تولید برخی داروها از عصاره زعفران استفاده شده ‌است.

دمنوش‌ زعفران باعث تسهیل زایمان و تسکین درد می‌شود. زعفران موجب کاهش سردرد و خستگی می‌شود. برای بیماری نقرس و درد مفاصل نیز توصیه می‌شود.

زعفران با افزایش گردش خون در بدن باعث افزایش میل جنسی می‌شود و بهبود اختلال نعوظ، یکی از فواید زعفران برای مردان است.

کلام آخر

زعفران یکی از ادویه‌های محبوب در کشور ماست و به‌ دلیل طعم و عطر منحصربه فرد، زینت‌بخش سفره‌های ایرانی است.

مصرف به ‌اندازه‌ی این ادویه جادویی، فواید بسیاری دارد که می‌توان به تسکین درد، کاهش چربی خون، بهبود گردش خون، خاصیت ضد افسردگی و ضد سرطانی آن اشاره کرد.

سوالات متداول:

مصرف زعفران چه عوارضی دارد؟

زعفران، ادویه پرخاصیتی است که اگر به ‌اندازه مصرف کنید، عوارض خاصی ندارد. در صورت مصرف بی‌رویه، ممکن است موجب کاهش اشتها، تهوع، سرگیجه، خشکی دهان و در مواردی سقط جنین شود.

چه مقدار زعفران می‌توان در غذای کودکان استفاده کرد؟

بعد از سن 6 ماهگی، به مقدار بسیار کم می‌توانید در غذای کودکتان زعفران بریزید. پیش از آن مطمئن شود که کودک شما به زعفران حساسیت نداشته باشد.

آیا زعفران در درمان افسردگی موثر است؟

بله، زعفران دارای ماده نشاط آور است و در داروسازی در ترکیبات داروهای ضد افسردگی استفاده می‌شود. دمنوش خوش‌طعم زعفران می‌تواند به کاهش علایم افسردگی کمک کند.