ویتامین ب 12، یک ماده مغذی ضروری برای حفظ سلامت سلول‌های خونی و عصبی است. ویتامین ب 12 به ساخت ماده ژنتیکی سلول‌ها کمک می‌کند. طبق گفته متخصصان، خانم‌ها 2.8 میلی‌گرم و آقایان تقریبا 2.4 میلی‌گرم در روز به این ویتامین نیاز دارند.

خانم‌ها، سالمندان و کودکان نیاز بیشتری به ویتامین ب 12 دارند و کمبود آن، مشکلات جدی برای آنها به‌وجود می‌آورد. به‌همین خاطر، پزشکان توصیه می‌کنند که علایم کمبود این ویتامین را جدی بگیرید و هرچه زودتر برای درمان آن اقدام کنید.

در این مقاله، نشانه‌های کمبود ویتامین ب 12 در بدن را مرور می‌کنیم و از عوارض احتمالی این کمبود برای شما خواهیم گفت. با ما همراه باشید.

علائم کمبود ویتامین ب 12

نقش ویتامین ب 12 در بدن بسیار حیاتی و در تولید سلول‌های بدن موثر است. تکثیر سلول‌های عصبی، سلول‌های موجود در دستگاه گوارش و مغز استخوان به ویتامین ب 12 وابسته است.

بدن انسان در هر دقیقه میلیون‌ها سلول خونی تولید می‌کند که به اکسیژن‌رسانی بافت‌های مختلف کمک می‌کنند. نقش ویتامین ب 12 به اندازه فولیک اسید در تولید این سلول‌ها ضروری است. کمبود ویتامین ب 12 باعث بروز آنمی یا کم‌خونی می‌شود و اولین نشانه آن، ضعف و احساس خستگی شدید است. در صورت داشتن این علامت، حتما به پزشک مراجعه کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.

کمبود جدی ویتامین ب 12 در سال‌های طولانی، احتمال آسیب عصبی غیرقابل بازگشت را بالا می‌برد. از دست دادن حافظه، کاهش تمرکز، بی‌خوابی شدید، احساس گیجی، مشکلات روده و ضعف عضله مثانه از عوارض جدی فقر ویتامین ب 12 است.

تاری دید، سردردهای مزمن و طولانی را جدی بگیرید. کدر شدن پوست و تغییرات ظاهری در آن هم ممکن است به‌دلیل کمبود این ویتامین اتفاق بیفتد. سالمندان بیش از دیگران در معرض این کمبود قرار دارند و ممکن است زمینه بروز بیماری‌های سیستم عصبی مثل آلزایمر در آنها ایجاد شود.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله غذاهای خون‌ساز برای کودکان را مطالعه کنید.

ویتامین ب 12 در زنان

ویتامین ب 12 در درمان و پیشگیری از کم‌خونی نقش مهمی دارد. مصرف به اندازه آن باعث افزایش نیروی بدن می‌شود. خانم‌ها در دوران بارداری نیاز بیشتری به این ویتامین دارند. مصرف ویتامین ب 12 در دوران بارداری از بروز نقایص مادرزادی و آسیب لوله‌های عصبی جنین پیشگیری می‌کند.

کمبود این ویتامین ممکن است به سیستم قلبی و عروقی خانم‌ها آسیب وارد کند. تعداد سلول‌های خونی در نتیجه‌ی کمبود این ویتامین، کاهش می‌یابد و باعث بروز فشار خون پایین و مشکلات قلبی می‌شود.

یکی از مهمترین تاثیرات ویتامین ب 12، کمک به عملکرد صحیح غده تیروئید است. کم‌کاری تیروئید با کمبود این ویتامین در خانم‌ها مشاهده می‌شود. با مراجعه به‌موقع به پزشک و در صورت صلاح‌دید با مصرف قرص ویتامین ب 12 تجویز شده، قابل درمان است.

ویتامین ب 12 درست مانند ویتامین دی و کلسیم، به پیشگیری از بیماری پوکی استخوان کمک می‌کند. مصرف آن باعث تراکم استخوان‌ها، تقویت عضلات و پیشگیری از شکستگی می‌شود. کاهش مقدار این ویتامین در بدن، خانم‌ها را در معرض بیماری‌های روحی مثل افسردگی و اضطراب قرار می‌دهد.

در بسیاری از موارد برای درمان ناباروری، تقویت تخمدان‌ها و کنترل سردردهای میگرنی از ویتامین ب 12 استفاده می‌شود. هر چند، توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه این ویتامین به صورت قرص، آمپول یا مکمل، ممکن است عوارضی برای شما داشته باشد.

پیش از هر اقدامی، لازم است طبق دستور پزشک، آزمایشات لازم را برای اندازه‌گیری مقدار این ویتامین در خون انجام دهید و در صورت تجویز، دارو مصرف کنید.

برای آشنایی با اهمیت ویتامین دی برای خانم‌ها، مقاله علائم کمبود ویتامین دی در زنان را از دست ندهید.

منابع ویتامین ب 12

درباره اهمیت مصرف این ویتامین برای شما گفتیم. احتمال دارد این سوال را بپرسید که ویتامین ب 12 در چی هست و چگونه آن را می‌توانید تامین کنید؟ منابع خوراکی مختلفی به تامین این نیاز شما کمک می‌کنند.

در رژیم غذایی روزانه خود این خوراکی‌ها را بگنجانید تا کار به دارو و آمپول نکشد. پیش از هر چیز، بهتر است مطمئن شوید که به اندازه کافی این منابع را دریافت می‌کنید یا خیر؟

گوشت قرمز، گوشت ماکیان، تخم‌مرغ، انواع ماهی‌ها، محصولات لبنی، غلات و حبوبات منابع خوبی برای دریافت ویتامین ب 12 هستند. بهترین روش، استفاده از همین خوارکی‌های طبیعی است، اما در برخی مواقع ممکن است این منابع کافی نباشند.

افراد بالای 50 سال و کسانی‌که نشانه‌های کمبود ویتامین ب 12 را دارند، تنها به تجویز پزشک می‌توانند آمپول یا قرص آن را استفاده کنند. مصرف خودسرانه قرص و آمپول عوارضی برای شما خواهد داشت، اما منابع طبیعی مطمئن هستند.

ویتامین ب 12 محلول در آب است و در صورتی‌که از منابع طبیعی دریافت شود، بدن مقدار اضافی آن را از طریق ادرار دفع می‌کند. برخی از داروها ممکن است بر جذب ویتامین ب 12 اثر منفی داشته باشند.

به‌طور مثال مصرف برخی از داروهای گوارشی و قرص ضد بارداری، ممکن است شما را با کمبود ویتامین ب 12 مواجه کند. در چنین مواقعی پزشک می‌تواند مکمل‌های ویتامین ب 12 را در دوز مشخص، برای شما تجویز کند.

یکی از منابع خوراکی مفید و سالم که به تامین ویتامین ب 12 کمک می‌کند، جو دوسر است. مقاله خواص جو دوسر را در همین زمینه بخوانید.

عوارض بالا بودن ویتامین ب 12

شما ممکن است به دلایل مختلفی در معرض کمبود ویتامین ب 12 قرار بگیرید. لازم است به علایم گفته شده، توجه داشته باشید. با این حال، تنها راه تشخیص قطعی این کمبود، انجام آزمایش است.

با مشاهده کوچکترین نشانه، شروع به مصرف خودسرانه آمپول و قرص ویتامین ب 12 نکنید. همانطور که گفته شد، ویتامین ب 12 محلول در آب است و خوشبختانه بدن به مقدار نیاز آن را جذب می‌کند. به همین دلیل، این ویتامین در بدن شما بیش از حد افزایش نمی‌یابد و مقدار اضافی آن از طریق ادرار دفع می‌شود.

مصرف آمپول و قرص، به‌صورت خودسرانه در برخی افراد باعث ایجاد آلرژی و حساسیت شدید می‌شوند. علایمی مثل خارش، سوزش، ورم و حتی شوک ممکن است مشاهده شوند.

یکی دیگر از عوارض مصرف خودسرانه مکمل ویتامین ب 12، تداخل داروئی است. داروهای درمان رفلاکس معده یا دیابت با مصرف این مکمل‌ها تداخل دارند و بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شوند.

در پایان، خواندن مقاله غذاهای مفید برای بیماران کلیوی را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

کلام آخر

ویتامین ب 12 نوعی ویتامین محلول در آب است و در مواد غذایی همچون گوشت، تخم‌مرغ، غلات، محصولات لبنی و انواع‌ ماهی‌ها یافت می‌شود. تغذیه سالم به دریافت این ویتامین به مقدار کافی کمک می‌کند.

با این حال، کمبود آن در برخی افراد به‌خصوص خانم‌ها و سالمندان شایع است. علایمی مثل خستگی، سردرد، سرگیجه، بی‌حالی، از دست دادن تمرکز و حافظه را جدی بگیرید و در صورت داشتن این نشانه‌ها با پزشک مشورت کنید. بهترین راه تشخیص این کمبود، انجام آزمایش است، بنابراین مصرف خودسرانه مکمل‌ها توصیه نمی‌شوند.

سوالات متداول:

ویتامین ب 12 را از چه منابعی دریافت کنیم؟

گوشت قرمز، گوشت ماکیان، تخم‌مرغ، انواع ماهی‌ها، محصولات لبنی، غلات و حبوبات منابع خوبی برای دریافت ویتامین ب 12 هستند.

کمبود ویتامین ب 12 چه عوارضی دارد؟

خستگی، سردرد، سرگیجه، کاهش تمرکز، بیماری‌های عصبی، افسردگی، کم‌خونی، بی‌خوابی، مشکلات پوستی، تاری دید، شکستگی و پوکی استخوان، کم‌کاری تیروئید، نقص جنین در بارداری، فشار خون پایین و مشکلات قلبی.

مصرف زیاد ویتامین ب 12 خطرناک است؟

خیر. ویتامین ب 12 محلول در آب است، بدن مقدار لازم را جذب می‌کند و مقدار اضافی آن از طریق ادرار دفع می‌شود.