ویتامین دی، نوعی ویتامین محلول در چربی است که نقش حیاتی در بدن دارد. درباره شیوع کمبود ویتامین دی در ایران، آمار تکان‌دهنده‌ای وجود دارد و طبق گفته پزشکان، 80 تا 90 درصد خانم‌های ایرانی از کمبود جدی ویتامین دی رنج می‌برند.

در یک نگاه کلی، همین آمار را با سایر کشورها مقایسه می‌کنیم. 41 درصد آمریکایی‌ها، 69 درصد اسپانیایی‌ها و آمریکایی‌های افریقایی، 80 درصد کمبود دارند. این نشان می‌دهد که وضعیت ایران دست کمی از کشورهای فقیر از ویتامین دی ندارد.

بیشتر خانم‌ها مشکل کمبود ویتامین دی را دارند، با این حال لازم است با علایم آن بیشتر آشنا شوید. فقر ویتامین دی، مشکلات جدی به همراه دارد، بنابراین با آگاهی از این مشکلات، توصیه می‌شود هر چه زودتر برای درمان اقدام کنید.

علائم کمبود ویتامین دی در زنان چیست؟

یکی از ضروری‌ترین ویتامین‌های محلول در چربی، ویتامین دی است که بدن آن را از طریق نور خورشید دریافت می‌کند. به طور طبیعی، بدن این ویتامین را از کلسترول خون می‌سازد. یکی از مهمترین دلایل کمبود این ویتامین، مربوط به عوامل محیطی و سبک زندگی است.

کاهش فعالیت در فضاهای آزاد و قرار نگرفتن در معرض نور خورشید در طول روز به‌ دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. یکی از عمده‌ترین دلایل آن در کشور ما، پوشش و مسائل اعتقادی مذهبی است. پوشش کامل و حتی استفاده از ضدآفتاب باعث می‌شود کمتر نور خورشید به پوست خانم‌ها برسد، به‌همین دلیل کمبود این ویتامین در خانم‌ها بیشتر است.

ویتامین دی در برخی مواد غذایی هم وجود دارد و با مصرف آنها، می‌توانید این کمبود را جبران کنید. ماهی‌های چرب، انواع گوشت قرمز، تخم‌مرغ و لبنیات غنی شده با ویتامین دی به تامین آن در بدن کمک می‌کنند.

شرایط آب و هوایی کشورها هم در کمبود این ویتامین تاثیر مستقیم دارند. کشورهایی که به خط استوا نزدیکتر هستند، تابش خورشید در آنها بیشتر است. به همین دلیل در کشورها و مناطق سردسیر، مردم کمبود ویتامین دی بیشتری دارند.

رنگ پوست افراد در جذب نور خورشید متفاوت عمل می‌کند. کسانی‌که پوست تیره رنگ دارند، باید بیشتر از افراد سفید پوست در معرض آفتاب قرار بگیرند. بهترین زمان برای آفتاب گرفتن و جذب ویتامین دی، بین ساعت 10 صبح تا 3 عصر است. برای رنگ پوست ایرانی‌ها مدت زمان 10 تا 15 دقیقه در روز، مفید به‌نظر می‌رسد.

پرتوهای فرابنفش ب برای ساختن ویتامین دی در بدن ضروری هستند، قرار گرفتن در معرض آفتاب بیش از 15 دقیقه، ممکن است به سلول‌های پوستی شما آسیب وارد کند. بعد از این مدت، استفاده از ضدآفتاب برای پیشگیری از سرطان پوست ضروری است.

ویتامین دی تاثیر مستقیمی بر تقویت سیستم ایمنی بدن دارد و کمبود آن شما را در معرض بیماری‌های جدی قرار می‌دهد. در همین زمینه مقاله تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر سرماخوردگی را بخوانید.

علائم کمبود ویتامین دی در زنان باردار

مطالعات نشان می‌دهند، افرادی که پوست تیره رنگی دارند، افراد مسن و آنهایی که ماهی و لبنیات کمی مصرف می‌کنند، بسیار در معرض کمبود ویتامین دی قرار دارند. همچنین کسانی‌که بیشتر در خانه یا فضاهای بسته هستند و خانم‌هایی که پوشش کاملی دارند، باید دقت کافی به تغذیه خود داشته باشند.

بیشتر افراد نگران این کمبود هستند و این سوال برای آنها مطرح می‌شود که آیا کمبود ویتامین دی خطرناک است؟ در پاسخ باید گفت که کمبود این ویتامین باعث ضعف شدید سیستم ایمنی می‌شود و کمبود آن ارتباط مستقیمی با پوکی استخوان دارد.

این کمبود در خانم‌های باردار و شیرده ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد. علائم کمبود ویتامین دی در زنان شیرده و باردار را جدی بگیرید.

بی‌حالی و خستگی مفرط یکی از شایع‌ترین علامت‌های کمبود ویتامین دی هستند. تحقیقات نشان می‌دهند بی‌انرژی بودن، خستگی و سردرد می‌توانند به دلیل کمبود این ویتامین باشند. خانم‌های باردار و شیرده لازم است با مشورت پزشک، آزمایشات لازم را برای بررسی این ویتامین انجام دهند.

کمردرد و درد شدید در استخوان‌ها یکی دیگر از علایم کمبود ویتامین دی است. این ویتامین نقش اساسی در جذب کلسیم و حفظ سلامت استخوان‌ها دارد. تحقیقات نشان می‌دهد کمبود کلسیم و ویتامین دی خانم‌های ایرانی‌ را بیش از گذشته در معرض پوکی استخوان و مشکلات زانو و کمر قرار داده است. خانم‌های باردار و شیرده بیش از دیگران در معرض این بیماری‌ها، در دوره سالمندی قرار دارند.

طولانی شدن بهبود زخم‌ها نشان‌دهنده‌ی کمبود ویتامین دی است. این ویتامین برای ترمیم و بهبود زخم‌های سطحی و عمیق لازم است. در صورتی‌که بریدگی یا محل جراحی در بدن شما دیرتر خوب می‌شود، با پزشک مشورت کنید.

ضعف سیستم ایمنی بدن در اثر کمبود ویتامین دی، شما را در معرض بیماری‌های مختلف قرار می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد، افرادی که ویتامین دی کافی در بدن ندارند، بیش از دیگران در معرض انواع ویروس‌ها مثل سرماخوردگی، کرونا، ذات‌الریه و عفونت تنفسی قرار دارند. نقش ویتامین دی در کوتاه شدن دوره ابتلا به کرونا در سال 2020، توسط محققان ثابت شد.

افسردگی هم ممکن است یکی از نشانه‌های کمبود ویتامین دی در بدن باشد. البته کمبود آن در بروز این بیماری تاثیر مستقیمی ندارد، اما تحقیقات نشان می‌دهند کمبود ویتامین دی بر تغییرات خلق و خوی افراد اثر دارد.

ریزش مو با کمبود ویتامین دی ارتباط دارد. در حالی‌که برخی افراد به‌دنبال علائم کمبود ویتامین دی در ناخن هستند، باید گفت شکنندگی و نازک شدن ناخن بیشتر به‌دلیل کمبود ویتامین سی، ای و زینک است. با این حال، کمبود ویتامین دی و کلسیم هم بر مقاومت ناخن‌های شما تاثیراتی دارند.

تحقیقات نشان می‌دهد ریزش مو از نوع طاسی منطقه‌ای با کمبود ویتامین دی در ارتباط است. این نوع طاسی به‌دلیل نقص در سیستم ایمنی بدن یا بیماری خودایمنی اتفاق می‌افتد و ویتامین دی در آن موثر است.

از آنجایی‌که کمبود آهن هم درست مثل ویتامین دی، عوارض جدی به‌دنبال دارد، پیشنهاد می‌کنیم مقاله غذاهای خون‌ساز برای کودکان را در همین زمینه بخوانید.

کمبود ویتامین دی و چاقی

تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که اضافه وزن و چربی شکمی دارند، بیش از دیگران در معرض کمبود ویتامین دی قرار دارند. چربی بیش از حد بر جذب ویتامین دی تاثیر می‌گذارد و جذب آن را کاهش می‌دهد.

اضافه وزن با بی‌تحرکی رابطه مستقیمی دارد. افراد چاق ممکن است کمتر در معرض نور خورشید قرار بگیرند. سوءجذب ویتامین دی در افرادی که چاق هستند، آنها را در معرض دیابت و مشکلات قلبی قرار می‌دهد.

ویتامین دی خطر بیماری‌های قلبی، ام اس و دیابت را کاهش می‌دهد. افرادی که شاخص توده بدنی آنها بیش از 30 است، در جذب و تولید ویتامین دی عملکرد ضعیف‌تری دارند. بهترین روش برای تشخیص این کمبود، مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات مربوطه است.

با صلاح‌دید پزشک متخصص این افراد می‌توانند از مکمل‌های ویتامین دی استفاده کنند. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه هر ویتامینی، عوارض دارد. اصلاح رژیم غذایی و افزایش تحرک به‌منظور کاهش وزن هم بسیار موثر خواهد بود.

در همین زمینه، به مقاله تغذیه سالم برای لاغری سر بزنید و با رژیم غذایی باکیفیت بیشتر آشنا شوید.

عوارض کمبود ویتامین دی در زنان

همانطور که در بالا اشاره کردیم کمبود ویتامین دی، عوارض جدی را به‌دنبال دارد. بیماری پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن، طی سال‌های اخیر در خانم‌های مسن افزایش یافته ‌است. تحقیقات نشان می‌دهد کمبود کلسیم و ویتامین دی، از مهمترین عوامل در بروز این مشکلات هستند.

ضعف و گرفتگی عضلات یکی از عوارض شایع کمبود این ویتامین، در خانم‌های جوان است. سردرد، سرگیجه و فشار خون بالا از دیگر دلایل کمبود این ویتامین در بدن هستند. فشار خون را بیماری قاتل خاموش می‌نامند، طوری‌که ممکن است باعث بروز سکته قلبی و مغزی در سنین پایین شود.

عفونت‌های مکرر مثل عفونت ادراری در خانم‌ها با کمبود این ویتامین افزایش می‌یابد. مشکلات گوارشی و بیماری‌هایی مثل سلیاک و التهاب روده با کمبود ویتامین دی تشدید می‌شوند. تعرق بیش از حد، تغییرات خلق و خوی و ریزش مو از دیگر عوارضی است که خانم‌ها را درگیر می‌کند.

مصرف لبنیات، آووکادو، سویا، ماهی‌های چرب مثل ماهی تن، قزل‌آلا، سالمون و ساردین سرشار از ویتامین دی هستند. پنیر، زرده تخم‌مرغ، جگر گاو و میگو را به اندازه کافی مصرف کنید. لبنیات غنی شده با ویتامین دی در سال‌های اخیر در کشور ما تولید می‌شوند و بسیار مفید هستند.

برای درمان کمبود ویتامین دی، مشورت با پزشک ضروری است. با این حال، با تغذیه سالم می‌توانید تاثیرات قابل‌توجهی را مشاهده کنید.

جو دوسر یکی از منابع سالم و غنی از ویتامین دی است که به کاهش وزن هم کمک زیادی می‌کند. در همین زمینه مقاله خواص جو دوسر را بخوانید.

کلام آخر

کمبود ویتامین دی یکی از مشکلات شایع در بین خانم‌ها در ایران است. نوع تغذیه و به‌خصوص سبک زندگی در این کمبود تاثیر زیادی دارند. ویتامین دی در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها نقش موثری دارد، به‌همین دلیل کمبود آن خطرات زیادی به‌دنبال خواهد داشت.

کمردرد، سردرد، سرگیجه، خستگی، تغییرات خلق و خوی، ضعف و گرفتگی عضلات، عفونت‌های مکرر، ضعف سیستم ایمنی بدن و طولانی شدن بهبود زخم‌ها از علایم شایع این بیماری هستند. با مراجعه به‌موقع به پزشک و انجام آزمایشات، این بیماری را با تغذیه سالم و مصرف مکمل‌ها می‌توانید درمان کنید.

سوالات متداول:

برای جبران کمبود ویتامین دی چی بخوریم؟

لبنیات غنی شده با ویتامین دی، جو دوسر، آووکادو، سویا، ماهی‌های چرب مثل ماهی تن، قزل‌آلا، سالمون، ساردین، پنیر، زرده تخم‌مرغ، جگر گاو، میگو و مصرف مکمل تحت نظر پزشک متخصص.

کمبود ویتامین دی چه ارتباطی با چاقی دارد؟

افرادی که اضافه وزن دارند، در تولید و جذب ویتامین دی دچار اختلال می‌شوند و بیش از دیگران در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند.

کمبود ویتامین دی باعث ریزش مو می‌شود؟

بله. ریزش مو از نوع طاسی منطقه‌ای با کمبود ویتامین دی ارتباط دارد، زیرا کاهش این ویتامین باعث اختلال و بروز بیماری‌های خودایمنی می‌شود.