آش ترخینه یک آش سنتی و پرخاصیت مربوط به بخش مرکزی و غرب ایران است. این آش در شهرهایی مثل ملایر، اراک و کرمانشاه از غذاهای مرسوم بوده و طرفداران بسیاری دارد. ترخینه در درمان سرماخوردگی و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مؤثر است.

برای طبخ آش ترخینه به جز حبوبات شما به ترخینه خشک نیاز دارید. در بازارهای سنتی معمولاً ترخینه در عطاری‌ها و خواروبار فروشی‌ها یافت می‌شود. از آن‌جایی‌که به‌صورت باز و نه بسته‌بندی به فروش می‌رسد، به شما توصیه می‌کنیم تا در منزل خودتان ترخینه را تهیه کنید. در این مقاله دستورالعمل پخت ترخینه و آش ترخینه را به شما آموزش خواهیم داد.

روش تهیه ترخینه خشک

مواد لازم برای تهیه ترخینه خشک عبارتند از:

• بلغور گندم: 1 کیلو
• ماست ترش پرچرب: 3 کیلو
• پونه خشک: 1 قاشق غذاخوری
• نمک و فلفل و زردچوبه: به مقدار لازم

از قبل 6 تا 8 ساعت بلغور گندم را در آب خیس کنید. ماست را با دو پارچ آب مخلوط کرده و تبدیل به دوغ کنید. دوغ را در قابلمه بزرگی ریخته، روی حرارت بگذارید تا به‌جوش بیاید. دائم آن را هم بزنید تا بریده نشود.

وقتی دوغ به‌ جوش رسید، بلغور گندم و بقیه مواد را به آن اضافه کنید و آن‌قدر هم بزنید تا دوغ جذب بلغور شده و حالت خمیری پیدا کند. سپس حرارت را خاموش کرده و بگذارید سرد شود.

یک کاسه دوغ آماده کنید و دستان خود را با دوغ مرطوب کنید تا خمیر به دست شما نچسبد. خمیرها را گرد یا بیضی (مثل کتلت) کف دست خود شکل دهید و در یک سینی بچینید.

سینی ترخینه‌ها را چند روزی در مقابل آفتاب قرار دهید تا کامل خشک شوند.

نکات مهم برای تهیه ترخینه خشک

• فصل درست‌کردن ترخینه، تابستان است.
• اگر در زمستان ترخینه درست می‌کنید از حرارت شوفاژ استفاده کنید.
• برخی ترخینه را خشک نکرده و آن را در فریزر نگهداری می‌کنند، اما خشک آن خواص بیشتر دارد.
• اگرچه ترخینه خشک است اما برای جلوگیری از کرم زدن آن بهتر است در جای خنک یا یخچال نگهداری شود.

چگونه آش ترخینه درست کنیم؟

مواد زیر برای تهیه آش ترخینه نیاز است:

• سبزی آش: 0.5 کیلو
• نخود: 1 لیوان
• عدس: 1 لیوان
• لوبیا چیتی: 1 لیوان
• ترخینه خشک: 3 عدد
• کشک: 1 لیوان
• نمک و فلفل: به مقدار لازم
• سیرداغ، پیازداغ و نعناداغ: به مقدار لازم

مراحل پخت آش ترخینه

حبوبات را حداقل 3 ساعت قبل خیس کنید تا نفخ آن گرفته شود. (بهتر است از شب قبل خیس کرده و دائم آب آن را عوض کنید). توجه داشته باشید که عدس را هم جدا خیس کرده و هم جدا باید بپزید چرا که زمان پخت آن از سایر حبوبات کمتر است.

دو ساعت قبل از شروع پخت آش، ترخینه‌ها را هم در یک ظرف جدا با مقداری آب خیس کنید تا نرم شوند.

نخود و لوبیا را با مقداری آب در قابلمه ریخته و بگذارید تا نیم‌پز شوند. بعد از نیم‌پز شدن آن‌ها عدس را اضافه کنید.

حبوبات که کاملاً پخت، سبزی آش را اضافه کرده و نیم ساعت صبر کنید تا بپزد.

ترخینه‌ها را اضافه کنید. اگر ترخینه‌ها را زودتر و با آب کمی خیس کرده باشید لازم نیست آب آن را دور بریزید (طعم مواد ترخینه دارد)، ولی اگر آب آن زیاد است آن را کم کنید که آش شما آبکی نشود.

نمک و فلفل غذا را اندازه کنید. کشک را اضافه کنید و هم بزنید تا آش کاملاً جا بیفتد. حدوداً 20 دقیقه بعد آش آماده است. جهت تزئین و سرو از سیرداغ، پیازداغ و نعناع داغ استفاده کنید.

یکی‌ دیگر از آش‌های پرطرفدار و محلی، آش بادمجان است که در مقاله طرز تهیه آش بادمجان، رسپی این آش خوشمزه را آوردیم.

نکات مهم برای آش ترخینه

• آش ترخینه درمان سرماخوردگی است. در زمان بیماری از سیرداغ، پیازداغ و نعناع داغ استفاده نکنید بهتر است.
• هر بشقاب آش ترخینه حدود 400 واحد کالری دارد.
• این آش کمی ترش مزه است. در هنگام خوردن با پیاز و نان سنگک طعم بسیار خوبی خواهد داشت.
• هم‌زدن در این آش خیلی مهم است وگرنه ته می‌گیرد.
• برخی کشک اضافه نمی‌کنند و این موضوع سلیقه‌ای است.
• سبزی آش را خیلی ریز خرد نکنید، چون سبزی‌ها در هنگام پخت آب می‌شود.

در کنار این آش خوشمزه، آش شله قلمکار هم جزو محبوب‎ترین آش‎های ایرانی است که در مقاله طرز تهیه آش شله قلمکار درباره رسپی این غذا صحبت کردیم.

کلام آخر

آش ترخینه از مواد مفید و مغذی تهیه می‌شود و در درمان سرماخوردگی و کاهش عوارض کرونا مؤثر است. غذاهای سنتی ایران تنوع بسیاری دارند و با مواد سالم و مغذی طبخ می‌شوند. با یادگیری این غذاها سلامت خود را ارتقا داده و از طعم اصیل ایرانی لذت ببرید.

سؤالات متداول:

آیا آش ترخینه چاق می‌کند؟

خیر، هر بشقاب آش ترخینه حدود ۴۰۰ واحد کالری دارد.

آیا آش ترخینه برای کرونا مفید است؟

بله، آش ترخینه در کاهش علائم سرماخوردگی و عوارض کرونا مفید است.

آیا آش ترخینه گوشت دارد؟

خیر، در دستور اصلی این آش از هیچ گوشتی استفاده نمی‌شود.